Cấp cứu chỉnh hình số 56 – BS Nguyễn Văn Thịnh

TRÀN MÁU KHỚP GỐI
(HEMARTHROSE DU GENOU)

Adam J.Rosh, MD
Assistant Professor
Department of Emergency Medicine
Wayne State University School of Medicine
Detroit, MI

TEST 6

Một người đàn ông 47 tuổi đến khoa cấp cứu kêu đau đầu gối sau khi trượt trên nước đá trên đường đi làm việc. Lúc khám anh ghi nhận đầu gối của bệnh nhân bị sưng nhiều và ấn chẩn một tràn dịch lớn. Bệnh nhân có biên độ cử động bị giới hạn do sưng phù. Anh thực hiện một chọc dò giảm đau (palliative arthrocentesis) và ghi nhận máu và những cầu mỡ (fat globule) trong ống tiêm. Sự hiện diện của những cầu mỡ là gợi ý nhất của những thương tổn sau đây :
a. Rách dây chằng chéo trước (ACL tear)
b. Rách dây chằng chéo sau (PCL tear)
c. Rách sụn chêm trong (Medial meniscus tear)
d. Gãy xương (Fracture)
e.Thương tổn huyết quản (Vascular injury)
Câu trả lời đúng là d
Thường, có một gãy xương để giải thích sự hiện diện của mỡ trong khớp bởi vì mỡ đi vào từ xoang tủy xương. Sự hiện diện của những cầu mỡ (fat globule) có thể được thấy trong dịch hút từ khớp (joint aspirate) và ngay cả trên phim X quang gối cho thấy tràn dịch khớp với mức mỡ-dịch (a fat-fluid level)Lipohémarthrose : đôi khi là dấu hiệu duy nhất của gãy nội khớp có thể thấy được, là một mức mỡ-dịch (niveau graisse-liquide) trên phim tư thế nghiêng. Dấu hiệu này chỉ được quan quan sát nếu phim tư thế nghiêng (cliché de profil) đã được thực hiện với một tia ngang (rayon horizontal).– Một tràn dịch của cul-de-sac sous-quadricipital có thể chứa mỡ phát xuất từ tủy xương. Lớp mỡ nằm trên bề mặt của tràn dịch tạo thành một interface với một dạng vẻ mức mỡ-dịch (niveau graisse-liquide).
– Mức mỡ-dịch đôi khi được gọi là mỡ-máu (niveau graisse-sang). Nó chỉ một gãy xương nội khớp. Nếu không thấy gãy, phải xem rằng có một gãy không di lệch.Hầu hết những gãy xương là rõ rệt nhưng một phim X quang bình thường không loại trừ thương tổn dây chằng quan trọng. Những dấu hiệu tinh tế gồm một lipohemarthrosis và sự di lệch nhẹ hay impaction của mâm chày ngoài (lateral plateau fracture).
Một gãy sụn (chondral fracture) đơn thuần không thể thấy được trên một phim X quang. Thường chỉ có một silver of bone gắn vào một gãy xương-sụn (osteochondral fracture), do đó khó thấy trên một phim X quang.Nếu nghi một gãy mâm chày nhưng không rõ trên phim tư thế thẳng, những tư thế xiên (oblique views) là cần thiết để loại bỏ chẩn đoán.
Tương tự, những tư thế xiên hay skyline có thể cần thiết để loại bỏ gãy xương bánh chè không được thấy rõ trên phim tư thế thẳng.(a và b) Đứt dây chằng chéo được liên kết với tràn máu khớp sớm (early hemarthrosis).
Chảy máu trong gối được gây nên bởi thương tổn dây chẳng quan trọng, những gãy nội khớp và đứt nang khớp. Mặc dầu hầu hết bệnh nhân với tràn máu khớp có thương tổn dây chằng chéo trước (ACL injury), những nguyên nhân khác phải được loại bỏ. Do đó một tràn máu khớp là một chỉ định thăm dò bổ sung. Sự hiện diện của của mỡ trong dịch chọc dò chỉ một gãy xương nội khớp.
(c) Rách sụn chêm được liên kết với tràn dịch phát triển dần dần trong 6 đến 24 giờ sau chấn thương.
Sụn chêm bị rách do sự nén ép giữa những mặt khớp đùi và chày. Đau xảy ra tức thời và bệnh nhân không thể tiếp tục hoạt động. Tì chân cũng khó và đau. Có thể có một tràn máu khớp cấp tính sau rách phần ngoại biên của sụn chêm (vasular periphery), nhưng thường sưng tối thiểu vì phần lớn sụn chêm đều vô mạch.
(e) Những thương tổn mạch máu xảy ra với gãy và trật khớp gối là một cấp cứu ngoại khoa.
Reference : Emergency Medicine. PreTest.