1/ BA HƯỚNG ĐỂ CHIẾN THẮNG BỆNH LAO
BCG mừng 100 năm nhưng bệnh lao vẫn còn giết chết. Các nhà nghiên cứu đã mở ra ba mặt trận để triệt trừ nó : sự khám phá một vaccin hiệu quả hơn, sự hiệu chính những điều trị với thời gian ngắn hơn và có thể tiếp cận và sự phát triển nhưng xét nghiệm để tiên đoán những đề kháng.
Không, bệnh lao đã khong biến mất. Căn bệnh khủng khiếp này luôn luôn chịu trách nhiệm, 100 năm sau sự tiêm chủng đầu tiên ở Pháp bởi BCG nổi tiếng (bacille de Calmette et Guréin), 1,5 triệu người chết mỗi năm trên thế giới. Mỗi năm, 10 triệu trường hợp mới được thống kê. Ở Pháp, tỷ lệ mắc bệnh đã chuyển từ 155 trường hợp đối với 100.000 dân vào năm 1946 xuống 7,4 năm 2014. Nhưng từ đó, con số này đình trệ và các thầy thuốc luôn luôn phát hiện khoảng 5000 trường hợp mỗi năm. Mặc dầu tỷ lệ mắc bệnh quốc gia dường như thấp, nhất là so với tỷ lệ cao hơn nhiều trong 8 nước, tập trung 2/3 của những trường hợp trên thế giới, như Phi luật tân (560 trường hợp đối với 100.000 dân). Nhưng nó che dấu những khác nhau địa lý và xã hội quan trọng. 3 vùng vẫn có nguy cơ cao : Guyane, Mayotte và Ile-de-France. Tình trạng nghèo nàn, sự suy dinh dưỡng, sự suy giảm miễn dịch (thí dụ ở những bệnh nhân sida) là bấy nhiêu những yếu tố nguy cơ được nhận diện rõ, cũng giải thích tỷ lệ cao được tìm thấy ở những di dân…
Hôm nay, gần 1/3 dân số thế giới mang trực khuẩn Koch (Mycobacterium tuberculosis). Vi khuẩn này biết trở nên im lặng và thức dậy đôi khi ồn ào. Nếu ta ước tính rằng chẩn đoán và điều trị bệnh lao đã cho phép cứu 60 triệu mạng sống giữa 2000 và 2019, tình hình không cải thiện nữa, mặc dầu một vaccin và những kháng sinh đặc biệt. Hai lý do cho điều đó. Lý do đầu tiên là tính hiệu quả kém của BCG. Chúng ta cần những vaccin mới bảo vệ đồng thời chống nhiễm trùng và sự truyền, Olivier Neyrolles, huy chương bạc của CNRS và giám đốc của Viện dược học và sinh học cấu trúc (đại học Paul-Sabatier,Toulouse) đã nhấn mạnh như vậy. Chính vì điều đó mà chúng ta còn phải hiểu tốt hơn tính miễn dịch phức tạp của vi khuẩn lao và đẩy mạnh những cố gắng nghiên cứu cơ bản của chúng ta. Lý do thứ hai liên kết với những đề kháng được phát triển một cách đều đặn bởi vi khuẩn. Hôm nay, có sự khẩn cấp. Một báo cáo của OMS, được công bố năm 2020, định rõ rằng nếu những biện pháp không được áp dụng một cách nhanh chóng, vùng châu Âu của OMS (53 nước) sẽ không thành công triệt trừ căn bệnh, lúc ban đầu được dự kiến vào năm 2030. Vì vậy các nhà nghiên cứu theo đuổi ba hướng : khám phá một vaccin hiệu quả hơn, hiệu chính những điều trị ngắn hơn và có thể tiếp cận và phát triển những trắc nghiệm để tiên đoán những đề kháng.