TẤN CÔNG TÌNH DỤC
(SEXUAL ASSAULT)
+ Tấn công tình dục (sexual assault) bao gồm tất cả tiếp xúc tình dục (sexual contact) cưỡng ép hay không thích đáng, có hay không có sự đưa dương vật (penetration) vào miệng, âm đạo, hay hậu môn
+ 3 yếu tố then chốt : đe dọa hay dùng vũ lực, bằng cớ tiếp xúc tình dục (sexual contact), và thiếu sự đồng ý.
+ Đến 25% những phụ nữ và 7,5% đàn ông báo cáo bị hãm hiếp hay tấn công tình dục trong suốt cuộc đời họ.
+ Ở Hoa Kỳ, khoảng 700000 tấn công tình dục xảy ra mỗi năm, nhưng người ta ước tính rằng chỉ khoảng 15% được khai báo.
+ Những mục đích của điều trị ở phòng cấp cứu :
– nhận diện, chứng minh bằng tài liệu, và điều trị bất cứ thương tổn nào
– Phát hiện và dự phòng bệnh truyền bằng đường sinh dục và thai nghén
+ Thu thập chứng cớ pháp lý
+ Cung cấp hỗ trợ tình cảm và chuyển theo dõi tâm lý học
+ Hướng dẫn trong việc tiến hành thủ tục pháp lý nếu bệnh nhân mong muốn
I. XỬ TRÍ Ở PHÒNG CẤP CỨU
1. Đảm bảo sự kín đáo cho bệnh nhân bằng cách cung cấp một vùng yên tĩnh, riêng tư. Cho phép bệnh nhân tiếp xúc một người hỗ trợ nếu mong muốn.
2. Đánh giá tìm những thương tích đòi hỏi sự chú ý tức thời.
3. Có được sự đồng ý để điều trị và thu thập bằng cớ pháp lý để hoàn thành rape kit
4. Có được một bệnh sử tập trung gồm bệnh sử thích đáng về tấn công tình dục. Bệnh nhân nên được bảo rằng những câu hỏi chỉ có tính chất rất cá nhân.
+ Bệnh sử phụ khoa gồm kỳ kinh nguyệt cuối cùng, sự sử dụng phương pháp ngừa thai, và giao hợp đồng thuận lần cuối
+ Những chi tiết thích đáng về cuộc tấn công tình dục
– Số thủ phạm
– Thời điểm và nơi tấn công tình dục
– Loại tiếp xúc tình dục gồm sự sử dụng condom, phóng tinh
– Sự xảy ra của bất cứ bạo hành vật lý nào hay sử dụng vũ khí
– Sự sử dụng của bất cứ rượu hay chất ma túy nào bởi bệnh nhân hay bởi những người phạm tội
+ Những hoạt động từ sau cuộc tấn công có thể ảnh hưởng bằng cớ vật lý được tìm thấy, như tắm, tiểu tiện, đánh răng, thay quần áo
5. Khám vật lý cần được thực hiện cẩn thận để nhận diện và cung cấp bằng cớ về sự hiện diện của bất cứ thương tổn nào. Hãy xét chụp những thương tổn cho hồ sơ y khoa
– Ghi nhận tình trạng cảm xúc của bệnh nhân
– Khám da cẩn thận để tìm những vết chợt, những vết rách, những đụng dập
– Nhận diện chất lạ và xét sử dụng một ánh sáng cực tím (Wood’s lamp) vì tinh dịch sẽ phát huỳnh quang.
– Những đốm xuất huyết và những mạch máu võng mạc bị vỡ có thể gợi ý sự thắt cổ
– Khám miệng tìm những vết rách của cái hãm (lưỡi và môi), những rặng gãy, và những vết dập của khẩu cái.
– Những dấu cắn, đặc biệt trên vú và cơ quan sinh dục
– Khám mỏ vịt nên chỉ sử dụng nước như là chất bôi trơn.
+ Thị chẩn sát đáy chậu
+ Bằng cớ của chấn thương như những vết rách và những vết trầy
+ Những dịch tiết đọng ở túi cùng sau của âm đạo
– Khám hậu môn/trực tràng theo hướng dẫn bởi bệnh sử
+ Trương lực trực tràng
+ Xét rửa hậu môn trong những tình huống dương vật được đưa vào hậu môn (anal penetration) (5-10 cc nước muối vô trùng được nhỏ giọt vào trực tràng sau đó được hút sau 2 phút)
– Sự thu thập chứng cớ được tiến hành qua sự sử dụng của một rape kit tiêu chuẩn hóa
+ Thu thập quần áo của nạn nhân
+ Ghi chu cẩn thận tất cả những thương tổn/những dấu hiệu khám vật lý
+ Thu thập những mẫu nghiệm tóc
+ Thu thập những que bông (swab) để tìm bằng cớ DNA ở những nơi đi vào của dương vật
– Xét nghiệm
+ Như được chỉ định bởi những thương tổn của nạn nhân
+ Hãy xét HIV, RPR, và huyết thanh viêm gan
+ Trắc nghiệm thai nghén
– Điều trị dự phòng
+ Chỉ 30% những nạn nhân tấn công tình dục đi khám kiểm tra (follow-up) sau khi họ được đánh giá ban đầu, vì thế, thay vì cho những kết quả cấy, điều trị dự phòng nên được xét đến.
+ Những bệnh lây nhiễm bằng đường sinh dục : lậu, chlamydia, viêm âm đạo vi khuẩn (bacterial vaginosis), trichomonas là những nhiễm thường gặp nhất sau một tấn công tình dục
– Ceftriaxone, 125 mg tiêm mông, cộng với
– Metronidazole, 2g bằng đường miệng x 1 liều, cộng với
– Azithromycin, 1g bằng đường miệng x 1 liều, hay doxycycline, 100 mg bằng đường miệng hai lần mỗi ngày x 7 ngày
+ HIV
– Nguy cơ do một gặp gỡ tình dục một lần duy nhất là 1%, nhưng có những trường hợp HIV bị mắc phải do những tấn công tình dục.
– Khuyến nghị hiện nay là những xét nghiệm cơ bản và khám kiểm tra lúc 3, 6, và 12 tháng sau tiếp xúc.
– Nếu sự dự phòng được mong muốn trong tình huống nguy cơ cao như một cuộc hiếp dâm bởi một người tấn công HIV dương tính được biết, liệu pháp hiện nay là zidovudine (Retrovir), 300 mg hai lần mỗi ngày, và lamivudine (Epivir), 150 mg hai lần mỗi ngày, trong 28 ngày. Thêm một protease inhibitor (Atazanavir) cũng có thể được xét đến
+Thai nghén :
– Xảy ra ở 1% những nạn nhân tấn công tình dục
– Đánh giá thai nghén có trước
– Nếu trong vòng 72 giờ sau tấn công, dùng chế độ ngừa thai tiêu chuẩn sau giao hợp, như levonorgestrel (Plan B)
+ Viêm gan B
– Chứng viêm gan B nên được xét đến
II. DISPOSITION
+ Hãy biết chắc rằng bệnh nhân có một noi den an toàn và có bạn bè hãy gia đình để hỗ trợ
+ Sắp xếp để lấy hẹn khám theo dõi 1-2 tuần sau nếu không bị thương tích hay được đòi hỏi bởi những thương tổn vật lý. Sự theo dõi bao gồm những bệnh lây nhiễm bằng đường sinh dục và xét nghiệm HIV
+ Chuyển hỏi ý kiến luật sư và crisis hotlines (đường dây nóng)
Emergency Medicine. A Quick Glance
Đọc thêm :
– Cấp cứu sản phụ khoa số 1
– Cấp cứu bệnh nhiễm khuẩn số 23
BS NGUYỄN VĂN THỊNH
Tiếng sông Hương 