Thời sự y học số 617 – BS Nguyễn Văn Thịnh

I. SỰ BÙNG NỔ MỚI CỦA COVID Ở TRUNG QUỐC LÀM LO NGẠI THẾ GIỚI, NHƯNG KHÔNG CHÂU ÂU.
Trong khi nhiều nước áp dụng những biện pháp để giám sát sự đến của người hoa trên lãnh thổ của mình, châu Âu vẫn còn ngần ngừ.

PANDEMIE. Toàn thế giới đang tìm cách chống đỡ đứng trước sự bộc phát trở lại của những cas nhiễm Covid-19 ở Trung quốc và sự đỗ tới ào ạt của những du khách trung quốc kể từ tháng giêng 2023. Ngoại trừ Liên hiệp châu Âu, đã tranh luận hôm thứ năm 29/12 về đáp trả cần thực hiện và cuối cùng đã quyết định…không quyết định gì cả. Trở lại những giờ đầu của dịch bệnh, với cảm giác đã thấy rồi (sensation de déjà vu) phảng phất ở Bruxelles, những thái độ do dự đó và sự thiếu điều hợp đó…
Vậy với sự chấm dứt của chiến lược Zéro Covid ở Bắc Kinh, những người trung quốc sẽ có thể lại bắt đầu du lịch ồ ạt kể từ 8/1/2023. Thế mà tsunami của các cas nhiễm ở Trung quốc làm lo ngại một phần của các nước Phương Tây. Lombardie (Ý), một trong những vùng bị ảnh hưởng nhất ở châu Âu bởi coronavirus năm 2020, đã là nơi đầu tiên áp đặt ngay đầu tuần những xét nghiệm phát hiện đối với tất cả du khách đến từ Trung quốc. Một nửa của các hành khách của một chuyến bay Pékin-Milan hôm 26/12 là dương tính với Covid. Hôm thứ tư 28/12, cùng kết quả trên hai chuyến bay khác. Vậy quyết định đã được mở rộng trên toàn nước Ý, còn bị chấn thương bởi tác động của đại dịch. Biện pháp này là thiết yếu để đảm bảo sự theo dõi và sự phát hiện những biến thể của virus nhằm
CHÂU ÂU ĐỢI THỜI
Cùng tiếng chuông ở Nhật và Hoa Kỳ. Kể từ 5/1/2023, « tất cả các du khách hàng không 2 tuổi và hơn, đến từ Trung quốc, sẽ phải chiu một test PCR không quá 2 ngày trước khi khởi hành », và điều này bất kể quốc tịch hay statut vaccinal của họ, một người hữu trách y tế Hoa Kỳ đã tuyên bố như vậy. Ấn độ, Đài loan và Mã lai cũng sẽ áp đặt những hạn chế đối với những du khách đến từ Trung quốc.
Như vào lúc đầu của đại dịch, Rome lo ngại thấy phần còn lại của châu Âu tỏ ra dễ dãi, đợi thời. Ý chờ đợi và hy vọng rằng Liên hiệp châu Âu sẽ áp đặt những test Covid bắt buộc đối với tất cả những du khách đến từ Trung quốc. Nếu không những biện pháp của Ý sẽ « vô hiệu quả », Thủ tướng Giorgia Meloni đã báo động như vậy. Tuy nhiên điều đó sẽ không xảy ra tức thời. Mặc dầu lời kêu gọi khẩn thiết của Ý, phần còn lại của Liên hiệp châu Âu, sau buổi họp khẩn cấp của ủy ban an toàn y tế châu Âu hôm thứ năm 29/12, không thấy sự cần thiết phải hành động tức thời.
Ở châu Âu, Ý là nước duy nhất lo sợ. Đức, Bồ đào nha, nhưng cũng những nước Bắc âu còn chờ thời, cho rằng một số lượng du khách trung quốc vẫn còn giới hạn và sẽ vẫn là như vậy trong nhiều tuần. Áo, trái lại, nhấn mạnh những lợi ích kinh tế của sự trở lại của các du khách trung quốc ở châu Âu. Tổng thống Pháp đã « yêu cầu chính phủ áp dụng những biện pháp bảo vệ thích ứng cho những người Pháp », và « đảm bảo theo dõi rất chăm chú sự tiến triển của tình hình ở Trung quốc ».
Vào lúc này, « không một hạn chế nào về những di chuyển vào châu Âu đã được quyết định », một phát ngôn viên của Commission européenne đã tóm tắt như vậy. Bruxelles muốn tỏ ra thực tiễn, cho rằng virus đã lưu hành ở châu Âu và rằng sự mở cửa của Trung quốc sẽ không thay dõi tình hình. « Ở Trung quốc, biến thể Omicron BF.7 đang thống trị. Nó đã hiện diện ở châu Âu và đã không trở thành biến thể thống trị. Dĩ nhiên, chúng ta theo dõi tình hình và vẫn cảnh giác », phát ngôn viên đã nói thêm như vậy. Từ tháng 12, 27 nước châu Âu đã quyết định đình chỉ mọi hạn chế ở các biên giới, nhưng một « frein d’urgence » đã được duy trì. Cái hãm này có thể được khởi động nếu cần để đưa vào lại những hạn chế một cách điều hợp.
(LE FIGARO 30/12/2022)

II. TRUNG QUỐC ĐỐI ĐẦU VỚI MỘT SỰ BÙNG NỔ CỦA CÁC CAS NHIỄM COVID
Trong khi những hạn chế y tế được giở bỏ, những cư dân tự họ tư cách ly lại ở Pékin hay Vũ Hán.

Sau ba năm xây dựng kiên nhẫn, con đê y tế cuối cùng đã đổ vỡ. Biến thể Omicron có nguy cơ mang đi tất cả trên đường đi của nó. Ở Bắc kinh, cho mãi đến giữa tháng 11, virus vẫn chỉ là một hiện tượng ngoài lề. Từ đó, những trường hợp đã gia tăng, với một tốc độ chóng mặt.
Chính sách điều tra phát hiện hệ thống vì đã bị bỏ 7/12, nên không một dữ liệu chính thống nào có thể kiểm tra. Nhưng một thăm dò, được công bố 15/12 bởi tạp chí The Beijinger ở 3000 kiều dân trong thủ đô, chỉ rằng 9% trong số họ đã bị Covid-19 trước 1/12, 58% từ thời điểm này và rằng chỉ 33% đã không mắc phải Covid. Trong số những người dương tính, 30% đã chỉ có những triệu chứng nhẹ, 52% trung bình và 14% nặng hoặc rất nặng. Những con số này dường như khả tín.
Nhiều chỉ dấu khiến nghĩ rằng những người âm tính từ nay chỉ là thiểu số trong số 22 triệu cư dân Bắc kinh. Ở cửa vào vài chung cư, sĩ số những người gác cổng đã tan biến 75% trong vài ngày
SỰ THAY ĐỒI HẦU NHƯ KHÔNG THỂ TIN ĐƯỢC
Cathy Niu đã bị nhiễm 11/12. Trong xí nghiệp của tôi có 2000 nhân viên, và 90% đã bị nhiễm. Trong équipe 15 người của tôi, chỉ hai người đã đến văn phòng hôm nay, những người khác làm việc từ xa, cô Pékinoise, làm việc trong một société de marketing, đã giải thích như vậy. Phải một test PCR để vào tòa nhà của chúng tôi, nhưng ngay cả những người âm tính thích tránh văn phòng vào thời gian này.»
Trong một tuần, tất cả đã bị đảo lộn : «Vì những người đã bị xét nghiệm dương tính ở nơi làm việc của họ, nên chỉ những người này tiếp tục đến. Những người xét nghiệm âm tính vẫn ở tại nhà. Đó là một thay đổi hầu như không thể tin được », một nhân viên người hoa của một xí nghiệp công đã tâm sự như vậy. Ở Pékin, các trường hoc chỉ hoạt động en distanciel, « 40% các học sinh có trên trán một dấu hiệu chỉ rằng chúng bi sốt », một người mẹ đã làm chứng như vậy.
Nếu những bệnh viện dường như trụ được, số những người bị đưa vào phòng hồi sức đã gia tăng 37% giữa 12 và 15/12. Thứ sáu 17/12, nhân viên của vài nơi hỏa táng của Bắc kinh xác nhận làm việc 24/24 để đối mặt với yêu cầu. Theo site Radio Free Asia, một nhân viên của bệnh viện Dongfeng đánh giá rằng, vì lẽ nhiều nhân viên bị dương tính và vì sự gia tăng số những trường hợp tử vong, nên các gia đình phải chờ đợi 5-7 ngày để hỏa táng người chết. Tuy vậy, theo décompte officiel, trường hợp tử vong mới nhất do Covid-19 xảy ra hôm 3/12.
Theo nhiều lời chứng, Vũ Hán cũng là một thành phố ma. Cũng không phải bởi vì như cách nay ba năm, chính quyền áp đặt một sự phong tỏa, mà bởi vì, vì lẽ số lượng lớn của các trường hợp, các cư dân trốn tránh ở nhà họ. Dường như rằng khoảng 60 đến 65% dân số bị ảnh hưởng, một quan sát viên Tây phương đã ghi chú như vậy. Dĩ nhiên là tôi bị dương tính. Nhưng, dẫu sao, xí nghiệp của tôi đóng cửa từ một tuần nay, bởi vì mọi người bị bệnh, một cô phục vụ tiệm ăn đã làm chứng như vậy. Tôi bị đau, nhưng không nặng lắm. Đó là cái giá phải trả cho tự do, về phía mình, một viên chức đã kể lại như vậy.
Đã đến lúc tình hình tiến triển. Vấn đề là dân chúng không biết tin vào ai. Các chuyên gia đã bán linh hồn cho tuyên truyền, một thầy thuốc đã tâm sự như vậy. Trong đường nhắm, vài chuyên gia đã giải thích rằng đã không có lựa chọn nào khác ngoài chánh sách zéro Covid cho đến 7/12…rồi thì, khi chiến lược này đã bị bỏ, họ đã đột ngột tuyên bố rằng virus chỉ là một cảm cúm thông thường, và rằng không có gì phải lo ngại.
TỪ CỰC ĐOAN NÀY ĐẾN CỰC ĐOAN KHÁC
Dấu hiệu của sự tồi tệ của tình hình trong một phần lớn của đất nước, chính quyền Thượng hải đã loan báo 17/12 rằng các trường học của thành phố sẽ chuyển qua «en distanciel » kể từ 20/12, ngoại trừ những classe de 3è hay de terminale.
Nghịch lý : Trung quốc trên thực tế tái phong tỏa vào lúc đất nước bỏ chính sách zéro Covid của mình. Dưới tác dụng của một làn sóng biểu tình, những phong tỏa tập trung và những trắc nghiệm hệ thống đã được bỏ 7/12, và sự truy vết của những di chuyển 13/12. Nhưng, theo OMS, những biện pháp này là hậu quả của dịch bệnh hiện nay hơn là nguyên nhân của nó. Sự bùng nổ của số những trường hợp Covid-19 không phải do sự làm nhẹ bớt chính sách zéro Covid. Nó đã bắt đầu trước đó rồi », hôm 14/12 Michael Ryan, phụ trách chương trình khẩn cấp y tế ở OMS, đã quan sát như vậy.
Trên thực tế, chính phủ đúng là dường như đã bị bất ngờ. Đứng trên một qaun điểm thuần y tế cộng đồng, chúng tôi thích hơn làm chậm lại một chút (những biện pháp mới) và chờ đợi tỷ lệ tiêm chủng cao hơn, nhưng chính quyền trung ương lấy những quyết định từ những nhận xét như sự phát triển kinh tế, sự ổn định xã hội, tỷ lệ việc làm và những quan hệ quốc tế, Zeng Guang, một nhà dịch tễ học cố vấn chính phủ về quản lý Covid-19, đã công nhận như vzay.
Tôi khá lo lắng khi thấy rằng discours public đã thay đổi từ thái cực này qua thái cực khác: từ nay có nhiều truyền thông để nói rằng không nên sợ virus, rằng nó không nguy hiểm, Ben Cowling, giáo sư dịch tễ học ở đại học Hồng kông, đã đánh giá như vậy. Điều đó đúng đối với những thanh niên được tiêm chủng, nhưng, đối với những người già đã không nhận ít nhất 3 liều vaccin, như OMS khuyến nghị, đó là nguy hiểm. Ta có nguy cơ thấy các bệnh viện quá tải một cách nhanh chóng, nhiều trường hợp nặng, sau 3 năm kiểm soát rất hiệu quả đi
dịch bệnh ở Trung quốc.
«NGUY HIỂM Ở KHẮP NƠI»
Ngược lại, nhiều người trung quốc, nhất là trong số những người trẻ, chờ đợi một cách sốt ruột để có thể tìm thấy lại một sự tự do đi lại tương đối. Trong một phòng thể thao ở Thượng Hải, hôm 12/12, một thanh niên 28 tuổi nói : Tôi hy vọng mắc phải virus cành nhanh càng tốt để đi nghỉ phép yên ổn cuối tháng 12.»
Cảm nghĩ này, dường như được chia sẻ rộng rãi bởi giới trẻ, bị thất vọng bởi 3 năm hạn chế, nhưng không được chia sẻ bởi tất cả các thế hệ. Ba Li, 86 tuổi, ở trong một con đường nhỏ của nhượng địa cũ của Pháp. Bà không còn ra khỏi nhà nữa và đã đuổi người giúp việc của bà. Nguy hiểm có mặt khắp nơi vào lúc này : tôi trở về từ bệnh viện vì một vấn đề ở chân, nhưng các bác sĩ đã nói với tôi đừng đến bởi vì tôi có nguy cơ bị nhiễm covid. Tại sao bây giờ họ phải mở cửa ? Cho mãi đến nay điều đó hoạt động rất tốt, tôi hiểu rằng kinh tế sẽ không khá lắm, nhưng đối với chúng tôi, những người già, đó rất là nguy hiểm !», bà Li đã kêu lên như vậy.
Ở Diên An (Xi’an), trong trung tâm của đất nước, bà Bai, 85 tuổi, hiểu sự cần thiết phải mở lại và hy vọng tránh nhiễm bằng cách tránh đi ra ngoài «ngay cả
đó chỉ là một cúm nặng, đối với chúng tôi, những người già, điều đó có thể khó. Mở cửa lại sẽ là đau lòng, nhưng phong tỏa cũng không tốt lắm, bà đã đánh giá như vậy.
Làn sóng dịch không sắp ngừng lại : ít nhất trong hai tỉnh của Trung quốc, Hebei và Henan, nhân viên bệnh viện đã được yêu cầu không được rời nhiệm sở trong dịp lễ Năm mới âm lịch, vào đầu năm 2023 .
(LE FIGARO 18 & 19/12/2022)

III. TRUNG QUỐC ĐƯƠNG ĐẦU VỚI MỘT SỰ BÙNG NỔ CỦA CÁC TRƯỜNG HỢP COVID-19.
Bằng cách làm nhẹ bớt chiến lược zéro Covid, Bắc Kinh dường như từ nay quyết định để virus lưu hành và đặt cược vào miễn dịch cộng đồng
Sự im lặng. 4 ngày sau khi giở bỏ những biện pháp phong tỏa chủ yếu, một cách nghịch lý, Pékin đã trở thành một thành phố ma, như tháng hai 2020 hay tháng năm 2022. Trong 72 giờ, số những lây nhiễm bởi Covid-19 đã bùng nổ. Không ai biết con số chính xác, vì lẽ những cabine để đến xét nghiệm cũng đã thình lình biến mất như nó đã được thiết đặt 6 tháng trước đó và chính quyền khuyên những người không bị bệnh nặng ở tại nhà. Nhưng, theo nhiều đánh giá, khoảng 10% dân Bắc kinh (22 triệu dân) bị lây nhiễm. Gần 13%, site Solidarité Covid, được quản lý bởi những kiều bào, đã xác nhận như vậy. Những người khác, hoặc bởi vì họ là những cas contacts, hoặc do thận trọng, vẫn ở nhà.
Vậy đường phố thuộc về hàng ngàn người giao hàng, vừa can đảm vừa bị bóc lột, mà vai trò càng cần thiết khi các hiệu thuốc, bị tấn công, thiếu autotest và các thuốc chống sốt.
Vị cứu tinh chỉ có thể đến từ Internet. Nhưng khó tìm được autotest, ngay cả trên mạng. Đó là sự hoảng sợ. Người ta ở trong một khủng hoảng lớn về tâm lý. Không thể tìm thấy một hộp Doliprane nào, ngay cả trên mạng, Syvie Berger, chủ tịch của hiệp hội Pékin Accueil đã làm chứng như vậy. Ngược lại trên các mạng xã hội, từ nay người ta có thể mua những máy hô hấp.

CÁC BỆNH VIỆN HOẠT ĐỘNG CHẬM LẠI
Vì nhân viên bệnh viện không được tha miễn bởi virus, nên nhiều bệnh viện chuyển sang chế độ hoạt động chậm lại. Tuy vậy, những hàng chờ đợi được hình thành hôm 7 và 8/12 dường như đã biến mất. « Gần nhà tôi, bệnh viện khám bệnh trên mạng và gởi thuốc với lượng nhỏ », một người dân Pékin đã làm chứng như vậy. Và các xí nghiệp chuyển qua làm việc từ xa (télétravail). Ở Bắc kinh, các bài giảng xảy ra từ xa (à distance) nhưng tỷ lệ vắng mặt vượt quá 20%.
Hôm chủ nhật 11/12, chính quyền đã ngay cả áp dụng một phương pháp triệt để mới : hủy bỏ áp dụng cho phép truy vết mọi di chuyển. Các thành phố không còn chỉ số những lây nhiễm mỗi khu phố nữa, không còn có những vùng nguy cơ đặc biệt nữa.
Từ tháng giêng 2020, cuộc chiến chống Covid-19 ở Trung quốc phải qua ba giai đoạn triptyque : tester (xét nghiệm), tracer (truy vết), cách ly (isoler). Từ nay các test đã hầu như biến mất. Chúng không còn bắt buộc nữa đối với transport en commun cũng như để đi vào các chung cư. Sự truy vết (traçage) cũng vừa được hủy bỏ. Chỉ còn cách ly (isolement). Nhưng chấm dứt những cách ly tập thể (confinements collectifs). Những người bệnh ở nhà và tự xoay xở lấy. «Mỗi người chịu trách nhiệm về sức khoẻ của mình».
XEM LẠI HỆ Y TẾ
Các nhà quan sát mải miết suy đoán về những lý lẽ đã thúc đẩy chính phủ mở cửa lại nhanh đến thế. Sự bộc phát của những trường hợp ở Pékin và Canton, mặc dầu những biện pháp zéro Covid, sự suy thoái của tình hình kinh tế, sự chán ngấy từ nay rõ ràng của dân chúng, có lẽ đã đóng một vai trò.
Vài người không loại trừ rằng chủ tịch Tập cận Bình, sau khi đã đi dự hội nghị G20 ở Bali, đã chứng thực vào dịp này, rằng phần còn lại của thế giới sống với Covid. Có lẽ ngay cả ông đã bị lây nhiễm bởi John Lee, người phụ trách Hong kong mà ông đã gặp nhiều lần trong thượng đỉnh APEC, Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình dương, ngày 18 và 19/11 ở Bangkok, và đã bị xét nghiệm dương tính lúc trở về.
Dầu thế nào đi nữa Trung quốc dường như quyết định để cho virus lưu hành và đặt cược vào miễn dịch cộng đồng. Theo Airfinity, một cơ quan có trụ sở ở Londres, đã tập trung những nghiên cứu về sự mở cửa của Hong kong vào mùa thu, giữa 1,3 triệu và 2,1 triệu người có thể chết. « Chúng ta sẽ thấy một số lớn những trường hợp trong một tháng nữa và tỷ lệ tử vong sẽ đến hai tuần sau », Ali Mokdad, chuyên gia về y tế công cộng ở đại học Washington, đã tuyên bố như vậy với hãng Blomberg.
Trong một buổi nói chuyện với Tân hoa xã, Zhong Nanshan, nhà dịch tễ học hàng đầu của đất nước, đã tỏ ra làm an lòng khi tái xác nhận rằng tỷ lệ bệnh do Omicron chỉ khoảng 0,1%, hoặc một mức có thể so sánh với mức của bệnh cúm. Tuy nhiên ông đánh giá rằng có một «nhu cầu khẩn cấp» gia tăng tỷ lệ tiêm chủng, nhất là nhiều trăm triệu người Hoa đi du lịch nhân dịp Năm mới âm lịch. Ông tiên đoán một sự trở lại bình thường trong tam cá nguyệt thứ hai 2023.
Không phải tất cả các chuyên gia đều lạc quan như vậy. Rao Yi, chủ tịch của đại học y khoa Bắc kinh, chính ông bị xét nghiệm dương tính, đã tuyên bố rằng phải xem lại hệ y tế công cộng và «chuẩn bị rằng phần lớn người dân có lẽ sẽ bị nhiễm, rằng (căn bệnh) có một tỷ lệ tử vong nào đó mặc dầu không cao lắm, rằng có một nguy cơ biến thể biến dị và rằng người ta sẽ bị tái nhiễm». Trong lúc chờ đợi đi ra khỏi đường hầm, giới hữu trách y tế đã ra lệnh cho tất cả các thành phố gia tăng số giường trong những đơn vị điều trị tích cực.
(LE MONDE 13/12/2022)

IV. « CHẮC CHẮN SẼ CÓ NHỮNG BIẾN THỂ MỚI»
CHINE. Một làn sóng lây nhiễm Covid-19 ào ạt trên đất nước Trung quốc.
Các bệnh viện bị tràn ngập, các nhà xác quá tải, các xí nghiệp chuyển sang chế độ làm việc chậm lại vì thiếu nhân viên và công nhân khỏe mạnh, một sự thiếu hụt các autotest và thuốc chống sốt : Trung Quốc đối đầu với những hậu quả nghiêm trọng của làn sóng lây nhiễm Covid-19 hiện đang ào ạt lên đất nước. Khoảng một tá xí nghiệp dược phẩm đã nhận lệnh đảm bảo sự cung ứng những thuốc thiết yếu.
Trong gần ba năm, chính quyền cộng sản đã áp đặt ở người dân những biện pháp hạn chế y tế hà khắc, được áp dụng đôi khi đến mức phi lý. Nếu chính sách hà khắc của «zéro Covid» nhằm bảo vệ những người có nguy cơ nhất, nó hoàn toàn làm nổi giận những người đã bị ngăn cản sống một cuộc sống bình thường từ 2020. Cho đến khi sử phẫn nộ ngày càng gia tăng, điều này được biểu hiện trên đường phố, khiến ngày 7/12 chính quyền xét lại một cách ngoạn mục chính sách zéro Covid. Nhưng, trong khi thế giới trở lại cuộc sống bình thường, số những trường hợp Covid bùng nổ ở Trung quốc, đi từ thái cực này đến thái cực khác, không giảm bớt cũng chẳng thích ứng với tình hình, với nguy cơ sẽ đến một cuộc khủng hoảng xã hội-kinh tế và nhân loại.
MỘT TRIỆU TỬ VONG ?
Làn sóng dịch hiện nay có lẽ đã bắt đầu vào đầu tháng 11, nhà dịch tễ học Antoine Flahault , giám đốc của viện y tế toàn cầu ở đại học y khoa Genève, đã nghĩ như vậy. «Những con đê y tế, đã từng đứng vững, nay đã vỡ dưới cơn bộc phát của những biến thể mới của Omicron rất dễ lây, có lẽ BF.7 », ông đã nói với chúng tôi như vậy. Nhà sinh học Ấn Độ Vinod Scaria, nhà nghiên cứu ở Institut of Genomics & Intergrative Biology của Dehli đã tóm tắt như sau : «một phần lớn dân chúng nhạy cảm với một biến thể của virus lan tràn rất nhanh và thoát sự kiểm soát của hệ miễn dịch, trong một đất nước rất đông dân, với một dân số ngày càng lão hóa ».
Những dự kiến đầu tiên, được công bố bởi tạp chí Nature, chỉ rằng đại dịch có thể giết chết một triệu người trong những tháng đến ở Trung quốc. Cho mãi đến nay, giới hữu trách y tế đã thông báo chính thức khoảng 6 người chết : giới hữu trách này đã quyết định rằng chỉ những người chết trực tiếp vì một suy hô hấp do coronavirus mới được tính đến trong thống kê. Điều này cho một cái nhìn rất hẹp về tình hình y tế thật sự, trong một đất nước mà độ tin cậy của các con số vẫn bị hoài nghi.
« Ở Trung quốc, số những trường hợp được ghi nhận trong những đơn vị điều trị tăng cường là tương đối thấp, nhưng một cách nghịch lý, những đơn vị điều trị tăng cường lại đầy bệnh nhân», Michael Ryan, người phụ trách về quản lý những tình huống khẩn cấp y tế ở OMS, đã phản ứng như vậy. «Tôi không muốn nói rằng Trung quốc tìm mọi cách không nói với chúng ta điều đang xảy ra. Tôi nghĩ rằng Trung quốc là chậm trên đường cong dịch bệnh. » Tedros Adhanom Ghebreyesus, tổng giám đốc OMS dẫu sao cũng đã yêu cầu nhận được những thông tin chi tiết hơn về mức độ nghiêm trọng của bệnh, những nhập viện và những nhu cầu của các đơn vị điều trị tăng cường», trong khi xuất hiện những lời chỉ trích về sự thiếu thiết bị trong các bệnh viện. Bộ trưởng ngoạhể của virus nhằm
ĐẨY MẠNH SỰ TIÊM CHỦNG
Sự lan tràn nhanh chóng của Covid-19 nằm trong một bối cảnh đặc biệt. « Khả năng miễn dịch thụ đắc (immunité acquise) của dân chúng là hạn chế hơn nhiều khả năng miễn dịch của hành tinh hôm nay. Tất cả chúng ta hầu như đã tiếp xúc với coronavirus, đôi khi ngay cả nhiều lần. Đó không phải là trường hợp của những người trung quốc », Antoine Flahault đã giải thích như vậy.
Hơn nữa, sự tiêm phủ vaccin, đặc biệt của những người dễ bị thương tổn nhất, là khá thấp và đã lâu rồi. Trên 260 triệu người già ở Trung quốc, chỉ 70% những người trên 60 tuổi và 40% những người trên 80 tuổi đã nhận một liều thứ ba. Có thề rằng sự tiêm phủ thấp của những người già dẫn đến một tỷ lệ tử vong cao », Antoine Flahault đã nói thêm như vậy.
Vì thế, «Trung quốc phải tập trung cố gắng vào sự tiêm chủng những người có nguy cơ nhất», Tedros Adhanom Ghebreyesus đã chủ trung như vậy, mặc dầu Pékin «đã làm những tiến bộ đáng kể trong những tuần qua trong việc phân phát các vaccin», theo BS Michael Ryan. Những người già và những nhóm có nguy cơ phải nhận một liều vaccin mới, tốt nhất là dựa trên một kỹ thuật khác với kỹ thuật của liều đầu tiên. Trung quốc sử dụng những vaccin (Corona-Vac và Sinopharm), được chế tạo với một virus được làm bất hoạt, chứ không phải những vaccin à ARN messager (Pfizer và Moderna), được xem như hiệu quả hơn sau hai liều. «Điều rất quan trọng là tất cả các nước, kể cả Trung quốc, phải tập trung những cố thiếu thiết bị trong các bệnh viện. Bộ trưởng ngoạhể của virus nhằm
Những nghiên cứu, được công bố bởi Nature, chỉ rằng những biện pháp khác có thể cải thiện tình hình : sự mang khẩu trang đại trà, đã được sử dụng ở Trung quốc, và sự thiết đặt những hạn chế tạm thời trong những tương tác xã hội. Sự kiện các con đường của những thành phố lớn , như Thượng Hải, vẫn rất yên tĩnh vào lúc này, dường như chỉ rằng người ta đã hạn chế sự đi lại.
NHỮNG BIẾN THỂ MỚI
Tình hình tỏ ra càng gây quan ngại khi sự lan tràn của virus ở Trung quốc, với 1,4 tỷ dân, không phải là không có ảnh hưởng kinh tế và y tế, lên phần còn lại của thế giới. Virus có một cơ hội mới để tiến hóa thành những biến thế mới, Vinod Scaria đã chỉ như vậy. Và chúng có thể phát khởi làn sóng nhiễm sắp đến.
Chắc chắn rằng sẽ có những virus mới, Antoine Flahault đã thêm vào như vậy. Vì thế, « mọi du khách đến từ Trung quốc trong espace Schengen phải là đối tượng của một sự phát hiện và một giải trình tự gène (séquençage) của virus nếu du khách này mang nó. Đó không phải để ngăn cản virus đi vào châu Âu mà để được thông báo và có thể phản ứng một cách nhanh chóng khi những biến thể mới xuất hiện ».
(LA LIBRE BELGIQUE 24 & 25/12/2022)

V. COVID-19 : CUỘC CHIẾN ĐÃ KHÔNG CHẤM DỨT
Được kích thích bởi nhiệt độ mùa đông, đại dịch bùng phát trở lại, nhưng nó dường như không làm sợ hãi dân Pháp nữa, tất cả hầu như đã giảm cảnh giác. Sai lầm. Đó là lúc bắt đầu lại.
BILAN ACTUEL
người trong số họ đã nhiều lần bị nhiễm. Có phải vì vậy mà coi thường mọi biện pháp thận trọng ? Những biến thể đang lưu hành phải chăng thật sự ít nguy hiểm hơn ?
NHỮNG BIẾN THỂ MỚI
hiểm hơn nó. Điểm sau cùng : BQ.1.1, CH.1.1 và nhất là XBB là những biến thể phát triển từ nay nhanh nhất trên thế giới. Khả năng chúng chịu trách nhiệm những làn sóng dịch sắp đến là lớn. Profil kháng nguyên của XBB đặc biệt gây quan ngại bởi vì, vì rất khác với những coronavirus khác, nên nó có khả năng rất cao thoát sự kiểm soát của hệ miễn dịch.
PHẢI LÀM GÌ ?
Hãy ngừng nghĩ rằng đại dịch chấm dứt. GS Yves Buisson đã nhắc lại rằng ở những người già sự bảo vệ bởi các vaccin bị giới hạn trong thời gian : trung bình nó hiệu quả 6 tháng ở những người trên 60 tuổi và 3 tháng ở những người trên 80 tuổi.

điều trị tăng cường suốt mùa đông. Gouverner, c’est prévoir. Đó cũng là hành động. Đã đến lúc phải làm như vậy đối với những người Pháp.
(PARIS MATCH 15-21 DECEMBRE 2022)

VI. COVID-19, CÚM, VIÊM TIỂU PHẾ QUẢN : 3 DỊCH BỆNH ĐE DỌA MÙA ĐÔNG NÀY
Lần đầu tiên từ khi khởi đầu của đại dịch Covid, những virus hô hấp khác lan tràn một cách nhanh chóng, làm lo sợ những hiện tượng đồng nhiễm (co-infection).

Đó là một mùa đông chưa từng có. Virus của cúm, rhinovirus và VRS (virus respiratoire syncytial), nguồn gốc của phần lớn của những trường hợp viêm tiểu phế quản. Ở Pháp, lần đầu tiên từ khởi đầu của đại dịch Covid-19, vào tháng ba 2020, nhiều virus hô hấp khác lưu hành đồng thời với SARS-CoV-2, ở những mức độ rất cao. Sự giở bỏ những biện pháp hạn chế, như những phong tỏa hay mang khẩu trang bắt buộc, tạo cơ hội cho những những virus mùa thông thường lan tràn.
Bên kia đại dương, sự đồng lưu hành (cocirculation) mạnh mẽ này đã được đại chúng hóa dưới thuật ngữ «tripledemic», một tam dịch (triple épidémie) đe dọa làm tràn ngập, cũng ở Hoa Kỳ, một hệ thống y tế vốn đã rất bị suy yếu bởi đại dịch và một cuộc khủng hoảng cơ cấu bệnh viện. «Enjeu đặc biệt của năm nay là nghiên cứu sự tương tác của SARS-CoV-2 với những virus khác», Anne-Claude Crémieux, giáo sư infectiologie ở bệnh viện Saint-Louis, Paris, đã nhấn mạnh như vậy.
Dịch viêm tiểu phế quản, ảnh hưởng đặc biệt những trẻ dưới 2 tuổi, đã bắt đầu sớm ngay tháng mười, trong khi bình thường nó theo một chu kỳ rất đều đặn, với một khởi đầu vào giữa tháng 11, một cao điểm vào tháng 12, và một kết thúc vào tháng giêng. Sau một sự giảm liên kết với những kỳ nghỉ học, những thăm khám ở khoa cấp cứu và những nhập viện lại lên cao trở lại từ tuần 14/11 và đạt những mức chưa từng có từ 10 năm qua.
NHỮNG CHỈ DẤU KHÔNG NGHI NGỜ
Theo Pascal Crépey, giảng viên-nhà nghiên cứu về dịch tễ học và thống kê sinh học ở Trường cao đẳng y tế công cộng, ở Rennes, nghiên cứu về những mô hình dịch tễ học, so sánh độ miễn dịch tồn dư (immunité rémanente) trong những dân số châu Âu và Úc, độ nhạy cảm (susceptibilité) của dân Pháp đối với cúm sau hai năm không có dịch bệnh lớn đã gia tăng 5 đến 8% so với thời kỳ trước đại dịch. Nhưng vẫn còn quá sớm để biết dịch bệnh có sẽ quan trọng như dịch của mùa hè này ở Úc. Sau cùng, dịch Covid, sau khi đã đạt một đỉnh giữa tháng mười, lại bắt đầu tăng cao trở lại vào giữa tháng 11. Những chỉ dấu bệnh viện là không nghi ngờ, chứng tỏ một sự tăng cao của những nhập viện mới sau 4 tuần hạ liên tục. Theo phân tích những nguy cơ mới nhất của SPF, được công bố 16/11, «hôm nay nhiều biến thể lưu hành song song», BQ.1.1, BF.7, BA.5.2 và BA.5.2.1 là được phát hiện nhiều nhất. BQ.1.1, chiếm 39% những mẫu nghiệm được giải trình tự gen ở Pháp, «dường như không có một ảnh hưởng lâm sàng quan trọng hơn những biến thể Omicron khác, những ảnh hưởng của nó lên động lực dịch bệnh vẫn cần được đánh giá».

MỘT SỰ THEO DÕI TOÀN BỘ HƠN
Đối với Anne-Claude Crémieux, « để biết ảnh hưởng của những biến thể này lên dịch bệnh là khó, bởi vì điều đó tùy thuộc vào những mức bảo vệ miễn dịch của các quần thể, điều này đã thật sự trở nên một patchwork ». Đây là lần đầu tiên từ hai năm rưỡi, quan sát những nước khác để tiên liệu điều sẽ xảy ra ở Pháp không còn thích đáng nữa bởi vì ta quan sát một tách cặp (découplage) của tiến triển của virus tùy theo những nước.
Thế thì phải chờ đợi gì từ tam dịch (triple épidémie) ? Đó là một vấn đề được đặt ra từ lâu : phải chăng một dịch bệnh của virus hô hấp có thể có một ảnh hưởng âm tính lên sự đi đến của một virus khác ? Và, ở mỗi cá nhân, phải chăng bị xâm thực bởi một virus sẽ ngăn cản bị xâm chiếm bởi một virus khác ?», Anne-Claude Crémieux đã nêu lên như vậy. Trong những nhiễm bởi vài loại virus, có thể sản sinh một phản ứng miễn dịch có phổ rộng, huy động những interféron, những phân tử chống virus mạnh, bảo vệ những tế bào chống lại nhiễm và như thế cho phép hạn chế sự lan tràn của virus trong cơ thể. Bằng tác dụng không đặc hiệu của chúng, những interféron này có thể làm giảm nguy cơ bị nhiễm bởi một virus khác.
SARS-CoV-2 tương tác với những virus khác, Pablo Murcua đã nói như vậy.
được thực hiện hệ thống nhắm vào nhiều virus. Ở Pháp, mục tiêu của Santé publique France là hội nhập ba bệnh lý này (viêm tiểu phế quản, cúm, Covid) trong một theo dõi toàn bộ hơn ở thành phố cũng như ở bệnh viện để theo dõi những trường hợp nặng và những đồng nhiễm, Isabelle Parent du Chatelet, phụ trách đơn vị nhiễm trùng hô hấp và tiêm chủng ở SPF, đã giải thích như vậy.
TỶ LỆ TIÊM PHÙ VACCIN GÂY QUAN NGẠI
Trong tất cả các trường hợp, sự lưu hành đồng thời của những virus này là một thách thức đối với bệnh viện, nhất là khi dịch cúm sẽ gia tăng, vì lẽ bệnh này xảy ra ở cùng đối tượng như Covid-19 : những người trên 65 tuổi và những người bị những bệnh nền. Thế mà chiến dịch tiêm chủng chống cúm được mở giữa tháng 10 đã chỉ có một thành công rất thấp. Những dữ liệu đầu tiên cho thấy rằng trong toàn dân, sự giảm tiêm chủng chống cúm là 25% so với chiến dịch 2021. Tỷ lệ tiêm chủng vaccin là đặc biệt gây quan ngại», Union des syndicats de pharmaciens d’officine đã báo động như vậy trong một thông báo ngày 18/11.
65% tính hiệu quả) sáu tháng sau lần tiêm sau cùng và rằng do đó họ phải đi tiêm chủng mỗi 6 tháng.»
(LE MONDE 30/11/2022)

VII. CÓ PHẢI SỢ NHIỀU DỊCH BỆNH NHIỄM ĐƯỜNG HÔ HẤP XẢY RA ĐỒNG THỜI
– Viêm tiểu phế quản do VRS, cúm, Covid…, những virus hô hấp lưu hành.
– Trong khi tình hình căng thẳng ở Pháp, chính phủ Bi muốn trấn an.
– Chính phủ loại trừ những biện pháp mới trong tức thời.
Tình hình căng thẳng mà nước Pháp láng giềng kinh qua từ vài tuần qua (đối đầu với một sự lưu hành mạnh của những virus hô hấp, cúm, VRS và rhinovirus trên nền Covid-19), điều này có làm sợ điều tệ hại nhất, ở chúng ta (Bỉ), trong những tuần đến.
BS Steven Van Gucht, chuyên gia virus học ở Sciensano, tỏ ra khá an lòng. Dựa trên những con số, ông đưa ra những lý lẽ, theo ông, khiến không phải lo ngại ở giai đoạn này, mặc dầu ta thật sự chứng kiến sự gia tăng của sự lưu hành của hai virus : Sars-Cov-2 (chủ yếu BQ.1) và VRS
MỘT LÀN SÓNG NHỎ COVID
Về Covid-19, ta quan sát một làn sóng nhỏ mới, có thể sẽ vẫn là một làn sóng nhỏ, mặc dầu đường cong dịch bệnh hướng lên cao. Mặc dầu rất dễ lây, biến thể mới BQ.1 có tất cả những đặc điểm của biến thể Omicron. Vậy nó vừa mới và không mới. Phải xem nó như một «petit enfant» của Omicron, điều này khá làm an lòng, trong chừng mực tính độc lực của nó là kém hơn tính độc lực của Delta. Hiện giờ không gì chỉ rằng BQ.1 khác với Delta ở mức độ nghiêm trọng.»
Trong những con số, theo báo cáo hàng tuần mới nhất của Sciensano, ta ghi chú một sự gia tăng 28% của những nhiễm Covid trong một tuần.

Trong cùng thời kỳ này, những nhập viện đã gia tăng 36%, điều này, hiện giờ, thể hiện trung bình 70 bệnh nhân được nhập viện mỗi ngày vì Covid. Với 4 tử vong mỗi ngày do Sars-Cov-2, tỷ lệ tử vong đã không gia tăng và vẫn ở một mức rất thấp. « Điều này được giải thích bởi sự kiện là các vaccin tiếp tục bảo vệ tốt chống lại những thể nặng của bệnh và tỷ lệ tử vong », người chuyên gia đã nhấn mạnh như vậy.
CÁC BỆNH VIỆN KHÔNG BỊ QUÁ TẢI
Về tỷ lệ chiếm các giường của các bệnh viện bởi các bệnh nhân vì Covid hay với Covid, nó đã gia tăng 30%. Theo báo cáo mới nhất của Sciensano, có 957 bệnh nhân được nhập viện vì hay với Covid.
Thế mà nếu, trong đơn vị điều trị tăng cường, ta cũng chứng thực ở đó một sự gia tăng nhẹ, khoảng 4%, bằng những con số tuyệt đối, với 48 giường được chiếm bởi những bệnh nhân này, những con số vẫn còn thấp. Để so sánh, vào cùng thời kỳ năm vừa qua, trong làn sóng dịch Delta, ta đếm từ 800 đến 900 giường được chiếm ở ICU bởi những bệnh nhân Covid.

Virus khác mà sự lưu hành gia tăng là VRS (virus respiratoire syncytial). «Vào lúc này của năm như vậy là bình thường, BS Van Gucht đã bình luận như vậy. Bởi vì tháng 11 là tháng của VRS, một virus ảnh hưởng chủ yếu những trẻ em nhỏ, nhưng cũng những người già hơn và những người dễ bị thương tổn, có thể bị những biến chứng.»
MỘT NOEL YÊN TĨNH
« Mặc dầu những nhiễm Covid đúng là gia tăng, ở giai đoạn này, ta không phải sợ một sự quá tải của các bệnh viện, nhà virus học đã đảm bảo với chúng tôi như vậy. Mặc dầu vì dịch viêm tiểu phế quản do VRS, các khoa nhi, dưới áp lực thậm chí bảo hòa, đã phải tái tổ chức, nhưng không phải là lúc lo ngại cho hệ y tế nói chung» .
Còn đối với những lễ Noël ? « Nếu ta quan sát tình hình ở Pháp, ở đó chủng mới BQ.1 thống trị từ nhiều tuần nay, ta đã chứng kiến một sự ổn định, thậm chí một sự thoái lui nào đó, về những lây nhiễm. Điều này là dấu hiệu tốt và cho phép nói rằng hiện giờ, theo những tiên đoán của chúng tôi, ta sẽ chứng kiến một gia tăng nhẹ của những cas nhiễm Covid, sẽ tiếp tục cho đến lễ Noel. Trong những ngày nghỉ lễ Noel, số các trường hợp sẽ giảm vì lẽ là những ngày nghỉ, trước khi gia tăng trở lại với sự tựu trường và sự trở lại làm việc. »
Tuy nhiên sự gia tăng những lây nhiễm Covid sau Nouvel An có thể tương ứng với sự đi đến cửa cúm. « Dĩ nhiên , đó chỉ là những dự đoán, Steve Van Gucht đã nhấn mạnh như vậy.
NHỮNG THÔNG ĐIỆP
Sự phối hợp của các virus lưu hành đồng thời nhắc lại tầm quan trọng của những thông điệp được nhắc lại nhiều lần, khi mùa đông đến, nhà virus học đã nhấn mạnh như vậy.
«Phải chăm lo thông khí những không gian chung. Đối với những nhóm có nguy cơ, đi tiêm chủng chống Covid cũng như chống cúm rất được khuyến nghị. Cũng vậy ở tại nhà khi ta bị bệnh và, trong trường hơn có những triệu chứng nhẹ, nếu ta không thể ở tại nhà, hãy mang một khẩu trang trong những nơi công cộng, ở nơi làm việc, trong những cửa hàng hay trong những vận chuyển công cộng. Sau cùng, vì lẽ sự lưu hành mạnh mẽ của VRS vào lúc này, phải tránh phơi nhiễm các trẻ sơ sinh trong những tình huống mà chúng có thể mắc phải virus. Nếu có thể, tốt nhất là hoãn lại loại hội họp này trong lúc chờ đỉnh dịch qua đi, hoặc trên nguyên tắc vào tháng giêng. »
Tóm lại, ‘hiện giờ, không có một lý do nào gây lo ngại dân chúng cả, nhà virus học của Sciensano đã đánh giá như vậy, Ngược lại phải đả thông tốt điều đó’.
(LA LIBRE BELGIQUE 3 & 4/12/2022)

VIII. TỶ L Ệ TIÊM CHỦNG CHỐNG CÚM THẤP VÀO MÙA THU NÀY.

Bulletin épidémiologique mới nhất của Santé publique France về cúm không muốn tỏ ra báo động, vì chưa một vùng nào đã chuyển qua giai đoạn dịch tễ (thế mà chỉ một, Bretagne, trong giai đoạn tiền dịch). Nhưng ta nêu lên ở Bretagne những dấu hiệu đầu tiên của một sự đi đến của nhiễm hô hấp trong nước Pháp. Vài chỉ dấu, như sự tiến triển của virus sớm một cách bất thường trong mùa trong những nước khác của Bắc bán cầu, khiến nghĩ rằng một dịch bệnh cúm xảy ra sớm trong métropole không được loại trừ năm nay.
Một giải thích khả dĩ là sự lơi lỏng của những biện pháp giãn cách và sự mệt mỏi của những người Pháp, sau hai năm rưỡi sống với Covid-19. Thế mà, « những động tác giãn cách vẫn hữu ích, kể cả chống cúm và những virus hô hấp khác », Dominique Martin đã nhấn mạnh như vậy. Một message đáp lại tiếng kêu báo động được phát ra bởi bộ trưởng y tế vào đầu tuần, mời những người có nguy cơ đi tiêm chủng chống lại hai bệnh vào mùa đông này (có thể thực hiện cùng ngày, một mũi tiêm trong mỗi cánh tay).
GỠ LẠI SỰ CHẬM TRỄ
Chúng ta hãy nhắc lại rằng hôm nay, 10.000 đến 15.000 tử vong còn có thể quy cho bệnh cúm mỗi năm theo Santé publique France. «Thế mà ta biết rằng một sự tiêm phủ vaccin tốt hơn cho phép tránh nhiều ngàn trường hợp chết sớm», BS Martin đã nhấn mạnh như vậy. Vào lúc này, mục tiêu là đảo ngược khuynh hướng để gỡ lại sự chậm trễ trên chiến dịch tiêm chủng của mùa thu vừa qua. Chiến dịch truyền thông, nhất là của Assurance-maladie, sẽ được kéo dài cho đến sau giữa tháng 12. «Ngoài những phương tiện truyền thông dành cho đại chúng, ta cũng sẽ uu tiên những hệ lấy hẹn trên Doctolib nhưng cũng ở những nơi như các hiệu thuốc và các phòng mạch», vị thầy thuốc đã chỉ như vậy. Cần ghi chú rằng vaccin chống cúm phải cần 15 ngày để hoàn toàn hiệu quả. Từ 15/11, tất cả dân chúng (không chỉ những người có nguy cơ bị những thể nặng) cũng có thể yêu cầu một tiêm chủng chống cúm.Từ nhiều năm nay, chính quyền cố làm dễ sự tiếp cận : những người trên 16 tuổi có thể được tiêm chủng bởi các dược sĩ và y tá, không cần đơn thuốc. Vaccin, giá vài euro, không được đảm trách bởi Assurance-maladie ngoại trừ được kê đơn bởi một người hành nghề y tế.
(LE FIGARO 23/11/2022)

IX. COVID-19 : SỰ NỔI LÊN TRỞ LẠI CỦA DỊCH BỆNH
Sau một thời kỳ tạm yên từ đầu tháng 10, những trường hợp dương tính cũng như những nhập viện lại tăng cao trở lại ở Pháp.
ÉPIDÉMIOLOGIE. Phải chăng đại dịch này sẽ có một kết thúc ? Câu hỏi có thể dường như chính đáng vì những làn sóng Covid-19 nối tiếp nhau từ đầu năm 2020. Mặc dầu cái khó khăn nhất của cuộc khủng hoảng dường như ở sau chúng ta, nhưng số những trường hợp cũng như những nhập viện đã tăng cao trở lại từ 10 ngày nay.

Sự tiếp nối nhau của những ngày lễ của đầu tháng và sự đình công của các laboratoire d’analyse đã góp phần làm rối việc đọc các chỉ dấu, nhưng sự nổi lên trở lại của dịch bệnh đúng là có thật. Tuy vậy, phải chăng sự nổi lên trở lại này của Covid có tính chất làm đảo lộn những dự đoán lạc quan đối với những tháng đến ?
virus
lúc này không tiến triển theo một nhịp đủ. Thật vậy, chỉ hơi hơn 40% những người trên 70 tuổi đã nhận liều nhắc lại thứ hai, mặc dầu chiến dịch đã bắt đầu vào tháng ba vừa qua. « Điều quan trọng nhất, đó là sự cách quãng giữa những liều khác nhau, Vincent Enouf đã nhắc lại như vậy. Mặc dầu liều thứ ba hay thứ tư đã được phát vào mùa hè này, sự bảo vệ vẫn quan trọng, ngay cả nếu các vaccin được dùng vào thời kỳ này vẫn dựa trên chủng lịch sử (chủng Vũ hán), trong khi những vaccin có để sử dụng hôm nay đã được cập nhật. Nhưng ta không thể chỉ dựa vào đáp ứng của vaccin, vì lẽ những virus khác sẽ lưu hành ».
Cúm, đã là khá yếu năm vừa qua, bắt đầu lưu hành sau khi đã hoành hành ở Nam bán cầu. « Ta có một sinh thái mới của những virus mùa đông, Vincent Enouf nói tiếp. Virus VRS, chịu trách nhiệm một phần lớn những viêm tiểu phế quản, dường như đánh mất một ít thực địa sau một làn sóng dịch quy mô chưa từng có. Đó là khá logic khi những virus khác thay thế. Ta không có một ý tưởng nào về cách mà cúm và Covid cùng chung sống. Ta có thể hy vọng rằng virus này ngăn cản virus kia chiếm quá nhiều chỗ, nhưng chúng ta không có những yếu tố khoa học để đảm bảo điều đó. Vậy chính chúng ta phải lấy lại những thói quen tốt đứng trước những virus này của mùa đông. Bằng cách thông khí đều đặn những gian phòng mặc dầu trời vừa qua. » Vậy những đỉnh dịch nố đầu dịch bệnh
(LE FIGARO 23/11/2022)

X. BQ.1.1, MỘT BIẾN THỂ CỦA OMICRON ĐANG TIẾN TRIỂN ĐỀU ĐẶN
Thoát các kháng thể nhiều hơn, tuy nhiên biến thể mới này dường như không gây bệnh nặng hơn.

Được phát hiện vào tháng 9 ở Pháp, một biến thể mới của Omicron, được gọi là «BQ.1.1», tiep tuc không cưỡng được sự tiến triển của nó. Đến độ nó dường như đến thay thế biến thể BA5 của Omicron, hiện chiếm đa số. BQ.1.1 phát xuất từ biến thể BQ.1, chính nó lại có nguồn gốc từ BA.5. Biến thể mới này dường như đã xuất hiện ở Nigeria, vào tháng bảy. Từ đó, nó đã khuếch tán ở châu Âu, nhất là ở Pháp, Bỉ, Đan mạch và ở Ý, cũng như trong những nước khác, trong đó Nhật bản, Hoa Kỳ và Úc.
Vào đầu tháng mười, những nước châu Âu có tỷ lệ lớn nhất của những trường hợp nhiễm bởi những biến thể mới này (BQ.1 và BQ.1.1) là Pháp (19%), Bỉ (9%), Thụy Sĩ (9%), Vương quốc Anh (8%), Hòa lan (6%) và Ý (5%). Pháp là quốc gia ở châu Âu có tỷ lệ BQ.1.1 cao nhất. Ở Hoa Kỳ, BQ.1 và BQ.1.1 lần lượt chiếm 9,4% và 7,2% những trường hợp Covid-19. Hai biến thể mới này chiếm vị trí thứ hai về mặt prévalence sau biến thể BA.5 (62,2%)
Tỷ lệ tăng trưởng hàng ngày của BQ.1.1 là 11% cao hơn tỷ lệ tăng trưởng của BA.5. Trong một báo cáo của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật châu Âu (ECDC: Centre européen de controle et de prévention des maladies), được công bố 21/10, những điều biến (modélisation) gợi ý rằng những trường hợp Covid-19 có thể quy cho BQ.1 và BQ.1.1 chiếm, giữa giữa tháng 11 và đầu tháng 12, hơn một nửa những trường hợp nhiễm. Và, vào đầu năm 2023, theo ECDC, sẽ có hơn 80% những trường hợp trong vùng châu Âu là do những biến thể này.
CÁC TRƯỜNG HỢP TĂNG CAO Ở CHÂU ÂU.
Ưu điểm tăng trưởng của BQ.1.1 so với những biến thể đang lưu hành có lẽ là ở chỗ nó có một khá năng mạnh thoát khỏi sự kiểm soát của hệ miễn dịch. Thật vậy, những biến dị hiện diện trong protéine spike của virus (được virus dùng như chìa khóa để đi vào trong các tế bào, cho phép nó làm thất bại tác dụng của các kháng thể. Tuy nhiên, vào lúc này, không có một dữ liệu nào chỉ rằng BQ.1.1 được liên kết với một tính nghiêm trọng lớn hơn của nhiễm.
Hai nghiên cứu của những équipe trung quốc và hoa kỳ, được thông báo 4 và 20/10 trên site BioRxiv, gợi ý một sự đề kháng của BQ.1 và BQ.1.1 đối với tác dụng của các kháng thể trung hòa lớn hơn so với BA.5. Những nhà nghiên cứu của đại học Bắc Kinh chỉ ráng BQ.1.1 làm thất bại những kháng thể đơn dòng điều trị, trong đó Evusheld, được sử dụng ở những người có nguy cơ phát triển một thể nặng của Covid-19.
Những nhà nghiên cứu của đại học tiểu bang Ohio, ở Columbus, đã xác định xem những kháng thể được phát triển bởi những bệnh nhân đã mắc phải Covid-19 trong làn sóng dịch BA.5 có khả năng trung hòa những biến thể mới hay không. Thì ra rằng, so với chủng tổ tiên, BQ.1 và BQ.1.1 lần lượt 10,4 và 10,7 lần ít bị trung hòa hơn bởi những kháng thể. Nghĩa là một nhiễm trước đó bởi BA.5 có thể không bảo vệ chống lại những biến thể mới này. Các nhà sinh học này cũng đã xác định rằng BQ.1 và BQ.1.1 có khả năng hơn BQ.5 gây nên sự tạo thành những tế bào khổng lồ, tính chất sinh học có thể tạo điều kiện cho một sự khuếch tán lớn hơn của virus trong cơ thể.
Mặc dầu là quá sớm để đánh giá tác động tiềm năng lên động lực của dịch bệnh sẽ là tác động nào, ECDC cho là « có thể » rằng điều đó được thể hiện bởi «một sự gia tăng sắp đến của những cas nhiễm Covid trong những tuần và tháng đến», trong vùng châu Âu. Và ECDC nhấn mạnh tầm quan trọng của sự tiêm chủng, trong trường hợp này là của một liều nhắc lại, ưu tiên cho những người có nguy cơ bị một thể nặng.

Vậy những dữ liệu mới này buộc vẫn đặc biệt cảnh giác đối với sự khuếch tán của những biến thể mới có một năng lực rất mạnh thoát miễn dịch. Nhất là một biến thể mới đang được theo dõi chặt chẽ : XBB, đang lan tràn ở Singapour.
(LE MONDE 26/10/2022)

BS NGUYỄN VĂN THỊNH
(30/12/2022)