Phương pháp chữa bệnh bằng ánh sáng

Cũng như không khí, ánh sáng thấy được bằng mắt trần là rất cần thiết cho sự sống. Nhưng từ vài năm nay, các nhà nghiên cứu đã khám phá ra khả năng chữa bệnh kỳ diệu của ánh sáng.

Chắc chắn ai cũng biết rằng ánh sáng rất cần cho sự sống cũng như cho sức khoẻ của chúng ta. Thế nhưng ở các nước công nghiệp nhịp sống của họ lại bị nhốt kín trong 4 bức tường đến hơn 90% thời gian theo một công trình nghiên cứu của người Mỹ từ năm1985. Anh sáng nhân tạo không thể nào thay thế được ánh sáng mặt trời. Để tìm hiểu phản ứng của cơ thể đối với ánh sáng, các nhà nghiên cứu đã thực hiện nhiều công trình từ 30 năm nay về các lĩnh vực y khoa như tâm thần, mắt, nhi khoa, da liễu… Họ đã thử nghiệm các mẫu da của chuột và người đối với các loại ánh sáng như ánh sáng trắng, đỏ, xanh, vàng hay lục để hiệu chỉnh các liệu pháp bằng ánh sáng hay còn gọi là quang liệu pháp.

CHỮA TRỊ STRESS
Cứ vào mùa đông, có một số người cảm thấy bị stress hoặc mệt mõi không chịu nỗi và thấy thèm ghê gớm các đồ ngọt và thức ăn nhiều chất mỡ. Chứng stress theo mùa này chiếm tỉ lệ 3-6% dân số nước Pháp theo thống kê của Hội Nghiên cứu y học. Các bệnh nhân này chỉ cần tiếp xúc đều đặn với ánh sáng có cường độ dưới 2.500 lux trong khoảng thời gian 30 phút, liệu trình điều trị theo chỉ định của chuyên viên, là có hiệu quả tương tự như dùng thuốc chống trầm cảm Prozac. Có nghĩa là tỉ lệ lành bệnh đạt đến 70% vàtỉ lệ bệnh thuyên giảm là 50%.
Theo TS Provencio và GS Berson thuộc Viện đại học Brown, Hoa Kỳ, một công trình nghiên cứu mới đây đã phát hiện ra một loại tế bào mới nhạy cảm với ánh sáng nằm trong võng mạc: đó là tế bào hạch melanopsin. Từ đầu thế kỹ XVIII, người ta đã biết rằng có 2 loại tế bào cảm thụ ánh sáng nằm trên võng mạc, đó là tế bào hình que vàhình nón. Loại tế bào thụ cảm ánh sáng mới này không liên quan đến cấu trúc vùng thị giác của não bộ mà chỉ liên hệ một phần nhỏ đến của vùng dưới đồi: đó là đồng hồ sinh học. Như vậy, đồng hồ sinh học này không điều chỉnh theo chu kỳ 24 giờ của kinh tuyến mà là 24,2 giờ. Chính nhờ qua trung gian của các thụ thể ánh sáng này mà ánh sáng được đồng bộ hoáhàng ngày. Cũng nhờ cơ chế này mà liệu pháp ánh sáng đã chữa lành cho những bệnh nhân bị stress theo mùa bởi vì đồng hộ sinh học ở những bệnh nhân này thường chạy trước. Tuy nhiên, đó chưa phải là tất cả vì đồng hồ sinh học còn có chức năng kiểm soát hoạt động trên tất cả các tế bào của cơ thể.

CẢI THIỆN HIỆU NĂNG LÀM VIỆC
Anh sáng ảnh hưởng đến hiệu năng và khả năng lao động của chúng ta. Các nhà nghiên cứu Hoà Lan nhận thấy rằng bằng cách thiết lập cách thức chiếu sáng ban ngày và ban đêm trong ngôi nhà ở, nghĩa là mở toang cửa sổ ban ngày thay vì giữ tranh tối tranh sáng, thì chủ nhân trở nên linh hoạt hơn, thoải mái hơn và ngủ dễ hơn. Công trình nghiên cứu khác thực hiện trên những người làm việc ca đêm: nếu cho chiếu sáng với cường độ trong khoảng 450 lux đến 700 lux thì cường độ làm việc tăng lên và tai nạn lao động lại giảm đi đáng kể. Các nhà nghiên cứu giải thích như sau: Vì đồng hồ sinh học của những người này “chạy” kém khi làm việc ban đêm, cơ thể sẽ hoạt động theo giấc ngủ, khiến cho đối tượng dễ bị ngủ gà ngủ gật. Khi tăng cường độ ánh sáng thì sự chói sáng sẽ kích thích sự tỉnh táo và đồng thời tiết ra một số chất kích thích như cortisol gây ức chế sự sản sinh ra các chất gây buồn ngủ như melatonin.

CHỮA TRỊ MỤN
Chứng mụn có thể điều trị bằng quang liệu pháp tự nhiên . Vi khuẩn gây ra mụn có khảnăng tiết ra một chất nhạy cảm với ánh sáng là chất protoporphyrin, chất này còn được dùng trong điều trị ung thư. Khi chất này tiếp thu tia hồng ngoại (ánh sáng đỏ) của mặt trời thì vi khuẩn sẽ bị tiêu diệt. Điều này giải thích vì sao vào mùa hè thường ít bị mụn. Tuy nhiên trong ánh sáng mặt trời còn có tia cực tím mà tia này lại làm cho da dày lên, làm tăng sự tiết tuyến bã nhờn khiến cho mụn tái xuất hiện trong những tuần sau đó. Tại các cơ sở thẩm mỹ, các chuyên viên sử dụng liệu pháp ánh sáng đặc thù để trị mụn. Tuy nhiên so với dùng thuốc kháng sinh thì liệu pháp này vẫn còn đắt tiền.

ĐỂ LÀM CHO DA TƯƠI TRẺ HƠN
Cấu trúc của da chứa đến 80% là chất collagen, đây là một loại protêin làm cho da căng và láng lẫy. Vì vậy, nếu cho da tiếp xúc thường xuyên đều đặn với ánh sáng tự nhiên (ánh sáng vàng/đỏ) sẽ làm tăng sự sản sinh collagen. Vào thập niên 1970, các nhà nghiên cứu đã phát hiện được tính chất làm liền sẹo của ánh sáng đỏ, được chiếu ra từ máy laser. Ngoài tác dụng kích thích sự tạo collagen, ánh sáng đỏ còn làm tiết ra các chất gây liền sẹo, đó là các chất cytokin. Kể từ năm 2001, việc phát minh ra đèn LED (Light Emitting Diodes) đã làm tăng sức mạnh của ánh sáng điều trị và “chiếm ngôi” của đèn laser. Đèn LED làm tăng tiết diện điều trị lên đáng kể, nên tốc độ chữa lành vết thương cũng tăng gấp đôi. Theo TS Daniel Barolet, giám đốc Trung tâm nghiên cứu RoseLab ở Montreal, Canada, cho biết cứ sau mỗi cuộc phẫu thuật, TS Barolet đều dùng đèn LED chiếu lên vết sẹo với cường độ rất mạnh 50MW/cm2 , tức gấp 10 lần tia hồng ngoại của mặt trời, trong khoảng thời gian 2-5 phút. Cách điều trị này đã làm giảm hiện tượng viêm, khiến da liền sẹo rất nhanh. Đó cũng là lý do vì sao các chuyên viên lại sử dụng đèn LED đỏ trong điều trị chứng mụn cá đỏ và một vài trường hợp viêm nhiễm do virus. Lợi ích khác của đèn LED là không tạo ra nhiệt năng. Vì vậy, khi cần tăng nhiệt độ da ở vùng điều trị, người ta làm giảm được 50% sự sản sinh collagen.

ĐIỀU TRỊ MỘT SỐ BỆNH VỀ MẮT
Các bác sĩ chuyên khoa mắt cũng đã sử quang liệu pháp động (dynamic phototherapy) điều trị một số trường hợp thoái hoá võng mạc do tuổi tác. Bệnh thoái hoá võng mạc này thường xảy ra ở người trên 50 tuổi, làm giảm thị lực và nặng hơn có thể gây mù. Bệnh này, trong một số trường hợp, có nguyên nhân là do sự tăng trưởng mạch máu thái quá trên võng mạc. Trong trường hợp này các thụ thể cảm nhận ánh sáng lại ưu tiên ở trên các mạch máu này và như vậy khi bắt ánh sáng (LED) thì ánh sáng sẽ phá huỷ mạch máu, giúp cho võng mạc trở lại bình thường.

CHỮA TRỊ UNG THƯ
Chưa bao giờ các chiến lược gia lại có thể tưởng tượng ra một loại vũ khí kỳ diệu như vậy: không cần nhắm mà vũ khí lại chỉ tiêu diệt kẻ địch! Vũ khí đó chính là ánh sáng trong điều trị ung thư da.
Cơ chế khá đơn giản: người ta tiêm một chất cảm thụ ánh sáng vào cơ thể. Tế bào ung thư sẽ hấp thu chất này trong khi tế bào bình thường thì không. Sau đó, người ta chiếu sáng da bằng tia sáng có độ dài sóng dài, thí dụ như tia hồng ngoại. Độ hấp thu của da tuỳ thuộc vào màu của ánh sáng. Như ánh sáng xanh chỉ xuyên qua da rất nông trong khi ánh sáng đỏ có thể đi sâu vào da đến 10mm. Khi chiếu ánh sáng vào, chất cảm thụ ánh sáng sẽ hấp thu năng lượng ánh sáng và tạo ra một chuỗi phản ứng hoá học làm cho sự lão hoá các tế bào ung thư tăng nhanh lên. Còn các tế bào bình thường vẫn vô sự. Phương pháp này cũng có thể áp dụng trong điều trị các bệnh ung thư bề mặt của các cơ quan mà người ta có thể đưa đèn chiếu sáng vào, thí dụ như phế quản, bàng quang, thực quản, âm đạo, tử cung, tiền liệt tuyến…

ĐIỀU TRỊ CHỨNG VÀNG DA Ở TRẺ SƠ SINH
Anh sáng xanh được dùng để điều trị chứng vàng da của trẻ sơ sinh! Phương pháp này đã cho thấy hiệu quả khi điều trị chứng vàng da, được gọi là vàng da sinh lý, ở trẻ sơ sinh. Những đứa trẻ này tạo ra quá nhiều bilirubin, một chất sắc tố mật bình thường được phá huỷ ở gan. Tuy nhiên ở trẻ sơ sinh, gan chưa phát triển hoàn chỉnh, nên không thực hiện được việc phá huỷ này. Anh sáng xanh (có độ dài sóng từ 400-550 nanomet) sẽ phá huỷ phân tử bilirubin trong máu. Đây là một thắng lợi mới của quang liệu pháp!

(Theo ça m’interesse)

BS NGUYỄN VĂN THÔNG
DrThong007@gmail.com

Bài này đã được đăng trong Khoa học ngày nay. Đánh dấu đường dẫn tĩnh.

Trả lời

Điền thông tin vào ô dưới đây hoặc nhấn vào một biểu tượng để đăng nhập:

WordPress.com Logo

Bạn đang bình luận bằng tài khoản WordPress.com Đăng xuất /  Thay đổi )

Twitter picture

Bạn đang bình luận bằng tài khoản Twitter Đăng xuất /  Thay đổi )

Facebook photo

Bạn đang bình luận bằng tài khoản Facebook Đăng xuất /  Thay đổi )

Connecting to %s